Trzecie zęby trzonowe, ósemki czy - jak mówimy potocznie - zęby mądrości (pojawiają się zazwyczaj po 18. roku życia, stąd ich nazwa) mogą sprawiać problemy. Usuwamy je, gdy są dotknięte chorobą i nie ma możliwości ich zachowania; gdy mają negatywny wpływ na otoczenie, np.: ich nieprawidłowe ustawienie utrudnia oczyszczanie sąsiednich zębów z resztek pokarmu, jeżeli zaburzają prawidłowy zgryz, są nieprzydatne czynnościowo, nie wyrzynają się prawidłowo i mogą stać się źródłem powikłań.
Ósemki pojawiają się w jamie ustnej najpóźniej - jako ostatnie zęby trzonowe. Wyrastają zazwyczaj między 18. a 25. rokiem życia (choć może zdarzyć się, że nie pojawią się wcale i nie jest do powód do zmartwień). Jeśli wyrznęły się prawidłowo, nie sprawiają żadnych problemów, warto i trzeba je zachować. Pełnią taką samą funkcję w jamie ustnej jak inne zęby i nie jest prawdą, że należy je bezwględnie usuwać.
Zdarza się jednak, że ósemka nie może wyrznąć sie prawidłowo. Najczęstszą przyczyną jest bez wątpienia brak miejsca w łuku zębowym. Ten brak miejsca to również wynik ewolucji. Kości szczęki i żuchwy współczesnego człowieka w porównaniu z naszymi przodkami są zwyczajnie mniejsze - stąd częsty problem właśnie z tymi zębami.
Zęby zatrzymane częściowo i całkowicie. W ustaleniu położenia trzecich zębów trzonowych niezbędne jest zdjęcie rentgenowskie (OPG). Pomaga nam określić postać retencji w kości wyrostka zębodołowego żuchwy lub szczęki. Może to być retencja częściowa, widoczne są np. tylko guzki zęba lub całkowita, kiedy ząb jest w całości pogrążony w kości i nie ma kontaktu z jamą ustną (to znaczy ząb jest, ale go nie widać). W pierwszym przypadku mówimy o częściowym zatrzymaniu zęba, w drugim - o zatrzymaniu całkowitym. Trzeba wiedzieć, że ząb zatrzymany całkowicie nie zawsze wymaga usunięcia. Jesli nie sprawia żadnych problemów, nie ma wokół niego żadnych zmian, jest głęboko położony w kości - należy przede wszystkim cyklicznie go kontrolować.
Na zdjęciu rentgenowskim możemy określić stosunek zęba mądrości do sąsiednich zębów, czy jest on równoległy do nich czy nachylony pod kątem. Sprawdzamy stosunek dolnego zęba mądrości do kanału żuchwy, a górnego zęba mądrości do zatoki szczękowej. Ważne jest określenie stosunku korony do korzenia zęba mądrości - czy korzeń jest prosty, zakrzywiony, czy obejmuje kanał nerwu zębodołowego dolnego. To wszystko jest bardzo ważne dla podjęcia dobrej decyzji o dalszym leczeniu, a także uniknięciu powikłań. Gdy nie ma w łuku zębowym wystarczającej ilości miejsca na wyrzynanie się ósemek, należy rozpatrzyć wcześniejsze ich usunięcie. Daje to korzyści łatwiejszego przebiegu ekstrakcji niż w póżniejszym czasie, gdy ząb może zacząć sprawiać problemy.
Zęby mądrości usuwamy, gdy są dotknięte chorobą i nie są możliwe do zachowania, mają negatywny wpływ na otoczenie, ich nieprawidłowe ustawienie utrudnia oczyszczanie zębów sąsiednich z resztek pokarmu, jeżeli zaburzają prawidłowy zgryz, są nieprzydatne czynnościowo i mogą być źródłem powikłań.
Higiena jamy ustnej. Jak wynika z moich obserwacji, bardzo wielu Pacjentów ma problem ze skutecznym oczyszczaniem ósemek, co powoduje próchnicę i konieczność leczenia. Jeśli problem jest stały, a zębów mądrości nie można skutecznie wyczyścić (np. z powodu ich ułożenia), jest to wskazanie do usunięcia.
Zdarza sie też, że pojawienie się ósemek jest utrudnione ze względu na grubą warstwę kości gałęzi żuchwy, która musi zaniknąć w trakcie wyrzynania. Zanik ten jest czasami niepełny i ząb pozostaje częściowo pokryty kością i błoną śluzową. Gromadzi się tam płytka bakteryjna, jest to miejsce trudno dostępne do oczyszczania i często utrzymuje się tam stan zapalny. W takim wypadku również zaleca się ekstrakcję.
Leczenie protetyczne i ortodontyczne. Przed planowanym założeniem koron na drugie zęby trzonowe należy usunąć zęby mądrości, ponieważ na skutek wzrostu mogą one uszkodzić korony. Po ekstrakcji ósemek zmienia się sytuacja po dystalnej stronie drugich trzonowców i takie uzupełnienie może potem już nie pasować i nie spełnia swojego zadania. Natomiast nie usuwamy zatrzymanych zębów mądrości, jeżeli któryś z trzonowców (6 lub 7) uległy zniszczeniu i nie rokują długoterminowo. Ósemki w tym przypadku mogą stanowić filary dla odbudowy protetycznej. W leczeniu ortodontycznym również pojawiają się wskazania do usunięcia zębów mądrości, i to nie tylko w sytuacji gdy ortodonta potrzebuje miejsca dla przesunięcia do tyłu pozostałych trzonowców. Nieprawidłowo wyrznięte ósemki mogą doprowadzić do zaburzeń okluzyjnych (zaburzeń zwarcia), które mogą stanowić poważny problem.
O ważnych przeciwskazaniach, o chorobach i przygotowaniu w związku z tym do zabiegu ekstrakcji - napiszę w kolejnym artykule.
Leczenie stomatologiczne warto rozpocząć od wizyty konsultacyjnej, na której wraz z lekarzem omówią Państwo najlepsze możliwe rozwiązania w naszym gabinecie. W razie konieczności zlecimy wykonanie odpowiednich zdjęć i przeprowadzenie dodatkowych badań. Wiele z nich możemy zrealizować w naszym centrum stomatologicznym w Jaworznie.
